Rezonans magnetyczny (MRI) stawu skroniowo-żuchwowego

Wprowadzenie

Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) jest najcenniejszą i najczęściej stosowaną techniką obrazowania do oceny stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ). W porównaniu z tomografią komputerową (CT) i artrografią, MRI oferuje lepszy kontrast tkanek, umożliwiając wyraźną wizualizację tkanek miękkich oraz innych struktur stawowych w TMJ. Co istotne, MRI pozwala na bezpośrednią wizualizację krążka stawowego bez potrzeby stosowania środka kontrastowego, co daje mu przewagę nad artrografią. Właściwy dobór cewek i staranne techniki obrazowania znacząco przyczyniają się do skutecznego obrazowania TMJ.

Anatomia TMJ

Staw skroniowo-żuchwowy (TMJ) to istotna i złożona struktura anatomiczna odgrywająca kluczową rolę w ruchach i funkcjonowaniu szczęki. Jest to staw dwuboczny, umiejscowiony po obu stronach głowy, łączący dolną szczękę (żuchwę) z kością skroniową czaszki. TMJ jest odpowiedzialny za umożliwianie podstawowych funkcji, takich jak żucie, mówienie i połykanie.

Anatomicznie TMJ składa się z kilku kluczowych komponentów, które współpracują ze sobą harmonijnie. Powierzchnie stawowe obejmują zaokrąglony kłykieć żuchwy oraz wklęsłą jamę stawową na kości skroniowej. Te powierzchnie są oddzielone włóknisto-chrzęstnym krążkiem stawowym, który działa jak poduszka i pomaga rozkładać siły podczas ruchów szczęki.

Więzadła otaczające TMJ zapewniają stabilność i ograniczają nadmierne ruchy. Główne stabilizujące więzadło, czyli więzadło skroniowo-żuchwowe (znane również jako więzadło boczne), zapobiega nadmiernemu przesunięciu żuchwy do tyłu. Dodatkowo, więzadło rylcowo-żuchwowe i więzadło klinowo-żuchwowe również przyczyniają się do stabilności stawu.

Mięśnie otaczające TMJ są kluczowe dla jego prawidłowego funkcjonowania. Mięśnie żucia, w tym mięsień skroniowy, żwacz, mięsień skrzydłowy przyśrodkowy i mięsień skrzydłowy boczny, są odpowiedzialne za ruchy szczęki podczas żucia. Zaburzenia TMJ mogą prowadzić do różnych objawów, takich jak ból, trzaski czy trudności w poruszaniu szczęką.

Wskazania do wykonania MRI stawu skroniowo–żuchwowego

• Nieregularny ruch szczęki z trudnościami w otwieraniu i zamykaniu ust
• Ból w okolicy ucha podczas mówienia, żucia lub szerokiego otwierania ust
• Bóle głowy związane z TMJ (stają się silniejsze podczas otwierania i zamykania ust)
• Dźwięki kliknięcia w stawie żuchwowym podczas otwierania lub zamykania ustch
• Podejrzenie chorób w stawach skroniowo-żuchwowy w tym przemieszczenie lub utrata krążka stawowego
• Bóle mięśni w obrębie mięśni żucia
• Ból w uchu przed lub poniżej ucha bez oznak infekcji
• Ból w okolicy stawu żuchwowego, zębów, szyi i ramion
• Ból szczęki lub ból zębów po przebudzeniu
• Uczucie, że zęby nie pasują do siebie prawidłowo
• Trudności w żuciu

Przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego stawu skronioso-żuchwowego

• Jakikolwiek implant aktywowany elektrycznie, magnetycznie lub mechanicznie (np. rozrusznik serca, pompa insulinowa, biostymulator, neurostymulator, implant ślimakowy i aparaty słuchowe)
• Klipsy wewnątrzczaszkowe do leczenia tętniaka (chyba że wykonane z tytanu)
• Ciąża (należy ocenić stosunek ryzyka do korzyści)
• Ferromagnetyczne klipsy chirurgiczne lub zszywki
• Metaliczne ciało obce w oku
• Metalowe odłamki lub pocisk

Przygotowanie pacjenta do badania MRI stawu skroniowo-żuchwowego

• Przed wejściem do pomieszczenia ze skanerem należy uzyskać pisemną zgodę pacjenta.
• Należy poprosić pacjenta o usunięcie wszystkich metalowych przedmiotów, w tym kluczy, monet, portfela, kart z paskami magnetycznymi, biżuterii, aparatu słuchowego i spinek do włosów.
• Należy poinstruować pacjenta, aby pozostał nieruchomo i wyjaśnij, że jest to długie badanie (podaj przybliżony czas trwania, aby mógł się mentalnie przygotować).
• Jeśli to możliwe, należy zapewnić opiekuna dla pacjentów cierpiących na klaustrofobię (np. krewnego lub członka personelu).
• Należy zaproponować zatyczki do uszu lub słuchawki, ewentualnie z muzyką dla dodatkowego komfortu.
• Należy zapisać wzrost i wagę pacjenta.

Pozycjonowanie do badania MRI stawu skroniowo-żuchwowego

• Pacjent leży na plecach, głową do przodu.
• Należy umieść głowę pacjenta w cewce głowowej i unieruchom ją za pomocą poduszek.
• Należy podłóż poduszki pod nogi pacjenta dla dodatkowego komfortu.
• Należy skierować lokalizator wiązki laserowej na glabellę (miejsce między brwiami).