Zastosowanie BruxCheckera w ocenie i leczeniu bruksizmu

Bruksizm to zaburzenie parafunkcyjne, charakteryzujące się zgrzytaniem, zaciskaniem lub ścieraniem zębów, często występujące nocą i prowadzące do nadmiernego napięcia mięśni żucia oraz uszkodzeń struktur zębowych. Wpływ patologiczny tego zaburzenia na okluzję oraz stabilność rehabilitacji okluzyjnej w stomatologii rekonstrukcyjnej i ortodoncji jest istotny. Działające mimowolne siły, szczególnie podczas nocnej aktywności parafunkcjonalnej, są trudne do zarejestrowania w praktyce klinicznej. W celu oceny tych wzorców ruchu żucia oraz diagnozy zgryzu, narzędzie diagnostyczne BruxChecker jest użyteczne, umożliwiając wizualizację kontaktów okluzyjnych, identyfikację fizjologicznych i nieprawidłowych kontaktów zębowych oraz klasyfikację dynamicznego schematu zgryzu. Ocena tych wzorców pozwala na spersonalizowany plan leczenia bruksizmu dla każdego pacjenta, uwzględniający jego indywidualne potrzeby.

Badania naukowe w kierunku Bruksizmu

Bruksizm powinien być postrzegany nie tylko jako parafunkcja narządu żucia, lecz również jako fizjologiczna reakcja organizmu na stres, która pomaga przywrócić homeostazę/allostazę. Innymi słowy, bruksizm może pełnić rolę ujścia dla stresu, a jego aktywność może być integralną częścią mechanizmów regulacji stresu organizmu.

Różnorodne badania wyraźnie potwierdzają istotność harmonii prowadzenia kłowego dla równowagi funkcjonalnej układu stomatognatycznego. Kiedy zdrowe osobniki testowe były eksponowane na kolejne, sztucznie strome powierzchnie prowadzące, zaobserwowano znaczny wzrost mierzalnej elektromiograficznie aktywności mięśni żucia. To oznacza, że zakłócenia w okluzji dynamicznej prowadzą do zwiększonej częstotliwości i amplitudy elektromiograficznej aktywności mięśni zamykających usta.

Badania polisomnograficzne również potwierdzają istotny wzrost ogólnej aktywności mięśni narządu żucia w przypadku zaangażowania zębów trzonowych w bruksizmie.
Symptomy i objawy związane z bruksizmem, zwłaszcza gdy zaangażowane są zęby trzonowe, obejmują:

• zwiększoną wrażliwość mięśni narządu żucia przy palpacji (więcej niż trzy mięśnie/grupy),
• ograniczenie ruchomości,
• obecność dźwięków stawowych oraz
• objawy nadmiernej rotacji (takie jak wiotkość więzadeł lub “luźne więzadła”).

Wcześniejsze badania potwierdzają, że tylne przesunięcia żuchwy i kłykci są istotnie skorelowane z objawami zaburzenia skroniowo-żuchwowego (TMJ), a ugięcia tylne (czaszkowe lub poprzeczne) w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ) mają znaczną korelację z objawami przedmiotowymi i podmiotowymi TMJ.

Badania wykazały, że im bardziej dotylne jest położenie przedwczesnych kontaktów okluzyjnych podczas bruksizmu, tym silniejsze i bardziej wyraźne będzie ugięcie w obszarze stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ).

Inne badania podkreślają że prowadzenie na zębach przednich zapewnia znacznie większą ochronę stawu skroniowo-żuchwowego.

Wyniki badań wykazały szereg korelacji między bruksizmem a zębami trzonowymi:

1. Stwierdzono, że bruksizm związany jest z większą utratą przyczepu tkanki przyzębia, co sugeruje, że intensywna aktywność bruksizmu może prowadzić do nasilenia procesów zapalnych wokół zębów trzonowych.
2. Zęby trzonowe dotknięte działaniem bruksizmu wykazywały znacznie wyższą szybkość ruchomości. To może sugerować, że bruksizm może przyspieszać procesy erozji lub degradacji tkanek zębów trzonowych.
3. Obserwowano znaczny wzrost liczby wad klinicznych po stronie laterotruzyjnej, co wskazuje na asymetryczne obciążenie związaną z bruksizmem, mogące prowadzić do dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego oraz innych problemów stomatologicznych.
4. Znacząco większe wartości odległości separacji szlaków najazdu i wycieczki kłykciowej w wymiarze poprzecznym (Delta-Y) obserwowane u osób z bruksizmem sugerują większą wiotkość więzadeł w dolnej części stawu skroniowo-żuchwowego, co może prowadzić do zaburzeń funkcji tego stawu i związanych z tym objawów.

Te wyniki podkreślają kompleksowe oddziaływanie bruksizmu na tkanki jamy ustnej oraz struktury stawu skroniowo-żuchwowego, co może mieć istotne konsekwencje dla diagnostyki i leczenia pacjentów z tym schorzeniem.

Badania neurofizjologiczne przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że okluzyjne przesunięcie retralne żuchwy/kłykci znacząco zwiększa poziom stresu organizmu. Wszystkie mierzalne stężenia neuroprzekaźników zostały zwiększone w wyniku tego przesunięcia. Podobne wnioski potwierdzono w badaniach na ludziach. Przesunięcia zgryzu w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ) stanowią neurofizjologiczny stan stresu dla organizmu ludzkiego.

Te wyniki sugerują, że nieprawidłowości w położeniu zgryzu mogą wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego i zwiększać poziom stresu. Jest to istotne odkrycie, które podkreśla kompleksowe oddziaływanie układu stomatognatycznego na ogólną fizjologię organizmu, w tym na jego odpowiedź na stres.

Znaczenie i zastosowanie Bruxcheckera

BruxChecker, które umożliwia rejestrację i ocenę parafunkcji pacjentów oraz identyfikację wzorców aktywności okluzyjnej. Dzięki BruxChecker możliwe jest zapisanie indywidualnego wzorca bruksizmu, co ułatwia diagnozę oraz planowanie indywidualnego leczenia pacjenta.

BruxChecker to głębokotłoczna folia wykonana z poliwinylu chlorku o grubości 0,1 mm i kolorze czerwonym z barwnikiem spożywczym. Proces tworzenia obejmuje ogrzewanie folii do 230°C za pomocą urządzenia do próżniowego tłoczenia oraz nałożenie folii na odpowiednim modelu gipsowym przez 15 sekund celem odwzorowania kształtu zębów. Następnie folia jest przycinana w pobliżu brzegu dziąsła.

BruxChecker jest zazwyczaj noszony przez pacjentów w szczęce przez kolejne 2 noce. Obszary dotknięte nocnym bruksizmem wykazują wyraźne ścieranie czerwonego barwnika spożywczego. Te obszary reprezentują ścieranie powstałe w wyniku bruksizmu pacjenta. Ze względu na grubość folii wynoszącą 0,1 mm zużycie BruxChecker nie wpływa wymiernie na funkcje mięśni w jamie ustnej. Dlatego to narzędzie diagnostyczne może być określane jako nieinwazyjne.

Do oceny stosowana jest folia BruxChecker, która jest nakładana na modele zamontowane w artykulatorze w celu analizy wzorca parafunkcjonalnego. Modele te powinny być idealnie zamontowane w artykulatorze w pozycji referencyjnej według płaszczyzny osiowo-orbitalnej (AOP), a artykulator powinien być zaprogramowany zgodnie z odpowiednimi indywidualnymi danymi pacjenta. Dzięki temu symulacja ruchów parafunkcyjnych żuchwy, wymagana do analizy, będzie jak najbardziej zgodna z naturą dla każdego indywidualnego pacjenta.

Wnioski:

1. Bruksizm można uznać za jedną z funkcji fizjologicznych organizmu ludzkiego, a jego wpływ na układ skroniowo-żuchwowy jest istotnie zależny od panującego schematu okluzyjnego.
2. Badania wykazały, że potencjalnie szkodliwy wpływ bruksizmu na tkanki narządu żucia, takie jak zęby, tkanki przyzębia, mięśnie i stawy skroniowo-żuchwowe, znacząco zależy od schematu okluzji.
3. Kontakty tylne w prowadzeniu mediotruzyjnym i laterotruzyjnym mogą zwiększać ryzyko obciążenia niefizjologicznego, co niesie ze sobą znaczne ryzyko uszkodzenia elementów narządu żucia.
4. Bruksizm o wyraźnym “złym” wzorcu zgryzu może zwiększać potencjał neurofizjologicznej reakcji stresowej organizmu.
5. Zastosowanie BruxCheckera umożliwia systematyczne przechwytywanie dominującego wzorca bruksizmu i aktualnego schematu okluzyjnego, co umożliwia bardziej zróżnicowaną diagnostykę pacjentów z objawami dysfunkcji oraz planowanie i wdrażanie leczenia, włączając w to terapię szynową oraz ewentualne nieodwracalne opcje leczenia w przyszłości.
6. BruxChecker oferuje prostą obsługę kliniczną i umożliwia sprawdzenie, czy przetarte powierzchnie na modelach odgrywają obecnie rolę w dynamicznej okluzji pacjenta.